Sinds een twintigtal jaar spannen we ons in om het karakteristieke landschap met haar kleine landschapselementen (KLE’s) in onze streek te behouden en te versterken. Dit gebeurt onder meer dankzij het verlenen van subsidies voor aanplantingen en het graven van poelen. Maar planten en aanleg alleen volstaan niet.
Om een duurzame impact te hebben op het landschap en klimaat is optimaal beheer noodzakelijk om aanplanten gezond oud te laten worden. Bomen moeten gesnoeid, hagen geschoren, houtkanten afgezet, perceelsranden gemaaid, poelen geruimd en nestkasten gecontroleerd en gereinigd worden. Goed beheer is dus minstens even belangrijk, zo niet belangrijker!
Slecht beheerde landschapselementen worden vaak aanzien als een last die men liever kwijt is dan rijk en zijn in veel gevallen gedoemd om te verdwijnen… Vaak zetten eigenaars zich ijverig in om de realisaties te onderhouden en te beheren. Maar dikwijls weten ze niet goed hoe en/of wanneer ze aan de slag moeten. Soms wordt er zelfs helemaal niet beheerd en dreigen inspanningen en kosten tevergeefs geweest te zijn. Knotbomen scheuren uit, nestkasten vallen uit elkaar, toppen van hoogstammige bomen kraken af en poelen verlanden, dit hypothekeert uiteindelijk de verdere groei en ontwikkeling van ons landschap en onze natuur.
Ook op vlak van beheersovereenkomsten in samenwerking met de Vlaamse Landmaatschappij leert de praktijk dat landbouwers problemen ervaren bij het beheren van de KLE’s. Zij hebben nood aan persoonlijke begeleiding en advies en gesprekken met de bedrijfsplanners. Zo ervaren ze bijvoorbeeld de periode tussen aanplant en start van een eventuele beheerovereenkomst als een drempel. Zo kan een knotbomenrij bijvoorbeeld pas na ongeveer 5 jaar na aanplant worden opgenomen in een beheerovereenkomst, maar in de periode ervoor is nauwkeuring onderhoud absoluut noodzakelijk om de knotbomenrij te laten in aanmerking komen voor een beheerovereenkomst. Daarnaast zijn bepaalde voorwaarden die gesteld worden dikwijls limiterend en geven een averechts effect.
Regionaal Landschap Meetjesland & Leievallei wil daarom een methodiek ontwikkelen waarbij we gericht particulieren en landbouwers stimuleren en ondersteunen in het onderhoud van hun KLE’s. We doen een bevraging naar de bereidheid om mee te werken en zullen proberen de meest voorkomende problemen vast te pinnen en hier oplossingen voor te bieden. Vervolgens maken we een analyse van de aanwezige KLE’s en formuleren we concrete beheermaatregelen op maat van de eigenaar.
Vandaag worden –onder meer door vzw RLML- al inspanningen geleverd om openbare besturen te ondersteunen. Zo wordt het LOB (Loket Onderhoud Buitengebied) verder uitgebouwd en worden samenwerkingen met gemeentebesturen en groendiensten uitgewerkt. Tal van realisaties gebeuren echter op privaat initiatief, aangezien zij ook een grote bijdrage leveren aan de omgevingskwaliteit, is ook hier beheer onontbeerlijk. Daarom wordt een aangepaste methodiek ontwikkeld, specifiek voor landbouwers en particulieren: LANDSCHAPSBEHEER OP MAAT.
Dit project werd mogelijk gemaakt met de steun van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
